ماشین یکی از کالاهایی است که همواره موضوع واردات آن داغ بوده و به‌طور کلی واردات خودرو مانند واردات هر کالای دیگر از شرایط عمومی واردات پیروی می کند و چند قانون دیگر که در این مطلب خواهید خواند.
واردات خودرو
خودرو یکی از کالاهایی است که همواره موضوع واردات آن داغ بوده و در محافل مختلف در مورد شرایط و مراحل آن صحبت می‌شود.
به‌طور کلی واردات خودرو مانند واردات هر کالای دیگر از شرایط عمومی واردات پیروی خواهد کرد.
اما در خصوص این کالای خاص، قوانین و شرایط ویژه‌ای نیز وجود دارد که رعایت آن‌ها برای واردات خودرو الزامی خواهد بود.
ضوابط واردات خودرو
بر اساس آیین‌نامه‌های موجود برای واردات خودرو هر شخص حقیقی یا حقوقی در هر سال امکان واردات
یک دستگاه خودرو را منوط به آن‌که کمتر از یک‌سال از ساخت آن گذشته باشد را دارد.
البته استاندارد آلایندگی و شماره‌گذاری خودرو در اروپا از دیگر شرایطی است که برای واردات خودرو باید رعایت شود.
براساس این آیین‌نامه 15 شرکت خودروسازی واجد شرایط برای ورود به کشور هستند.
تویوتا، بی ام و، بنز، نیسان، پورشه، متسوبیشی، هوندا، فورد، جی ام، پژو، مزدا، رنو و سیتروئن لیست این شرکت‌ها را تشکیل خواهند داد.
بر اساس آیین‌نامه ضوابط فنی واردات خودرو که در تاریخ یکم تیرماه ۱۳۸۲ به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی
به تصویب هیأت وزیران رسید، هر ایرانی برای یک بار با رعایت سایر شرایط واردات خودرو، بدون داشتن کارت بازرگانی
و انتقال ارز صرفا برای مصرف شخصی، می‌تواند برای واردات خودرو به صورت شخصی اقدام نماید.
البته برای این مهم انجام ثبتارش واردات خودرو و سایر تشریفات اداری الزامی است.
در این آیین‌نامه ضوابط واردات خودرو دست دوم نیز آورده شده است.
مطابق این آیین نامه واردات خودرو سواری دست دوم که از تاریخ تولید آن کمتر از یک سال گذشته باشد، مجاز خواهد بود.
این میزان برای واردات خودرو سنگین کارکرده 2 سال از تاریخ تولید است.
در صورتی که قصد وارد کردن بیش از یک خودرو را داشته باشید ملزم به داشتن کارت بازرگانی خواهید بود.
نکته‌ای دیگری که در واردات خودرو بسیار اهمیت دارد، الزام شرکت‌های واردکننده به تامین خدمات پس از فروش خودرو در کشور است.
بر اساس ماده یک آیین‌نامه ضوابط فنی، واردات خودرو منوط به وجود نمایندگی رسمی خدمات پس از فروش در ایران است.
شرایط گمرک برای ترخیص خودروهای وارداتی
به طور کلی شرایط ترخیص کالا از گمرک تفاوت چندانی با ترخیص سایر کالاها ندارد.
در مقاله ترخیص کالا به تفصیل این شرایط را توضیح داده‌ایم.
تنها نکته مهم در ترخیص خودرو تشخیص تعرفه آن و آشنایی با محدودیت‌های واردات خودرو است.
در صورت عدم آشنایی با قوانین صادرات و واردات و بی‌توجهی به آن‌ها ممکن است
حتی تا سال‌ها، خودروی وارداتی در گمرک مانده و نتوان آن را ترخیص نمود.
همان‌طوری که بارها به آن تاکید کردیم برای جلوگیری از زیان‌های احتمالی بهتر است
در تمام مراحل واردات از مشورت مشاوران بازرگانی بهره ببرید.
در خصوص واردات خودرو تفاوت شرایط واردات به سرزمین اصلی و مناطق آزاد زیاد است.
واردات به مناطق آزاد تجاری با محدودیت‌ها و هزینه کمتری قابل انجام خواهد بود
اما در زمان استفاده به دلیل عدم استفاده از پلاک ملی بر روی خودرو در سرزمین اصلی نمی‌توان از آن استفاده نمود.
در نظر داشته باشید برای واردات لوازم یدکی ماشین نیاز به ثبت استاندارد‌های کارخانه واحد تولیدی مادر،
در اوراق ثبت سفارش کالا و اسناد خرید کالا خواهد بود.
واردات چه خودروهایی ممنوع است
از ابتدای تصویب قانون واردات خودرو همواره محدودیت‌هایی برای واردات خودرو به‌ویژه برای واردات به سرزمین اصلی وجود داشته است.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد محدودیت در سال ساخت، کمپانی سازنده و شرایط خدمات پس از فروش از جمله این محدودیت‌ها هستند.
اما در سال‌های اخیر محدودیت‌های دیگری نیز به این لیست اضافه شده است که به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
• محدودیت در واردات خودرو با حجم موتور بالای 2500
از سال 1396 پیرو مصوبه هیئت محترم وزیران واردات خودرو بالای 2500 سی‌سی ممنوع شد و از ورود این خودروها به کشور جلوگیری خواهد شد.
• ممنوعیت واردات خودرو بالای 40 هزار دلار
در مصوبه یاد شده واردات خودرو با قیمت سی‌انداف (C&F) بیش از 40000 دلار به کشور ممنوع خواهد بود.
منظور از قیمت سی‌انداف، مجموع قیمت محصول و هزینه‌های باربری است.
• ممنوعیت واردات خودرو
در تیرماه سال 1397 با تصمیم ستاد اقتصاد مقاومتی در پی افزایش فشار تحریم‌های ظالمانه و در راستای
حفظ منابع ارزی کشور، واردات نزدیک به 1400 کالا با ممنوعیت روبرو شد که خودرو نیز یکی از این کالاها بود.
از این تاریخ واردات خودرو ممنوع شد. البته در این بخشنامه برای خودروهایی که تامین ارز وارداتی آن‌ها
پیش از 30 خرداد ماه همان سال انجام شده است، استثنا قائل شده و امکان ترخیص آن‌ها را فراهم کرده است.
سرنوشت خودروهای دپو شده در گمرک
پس از اعلام ممنوعیت واردات خودرو حدود 15 هزار خودرو در انبار گمرکات مختلف دپو شدند
که به دلایل مختلفی امکان واردات و ترخیص خودروها وجود نداشت.
برخی از این خودروها تا سال‌ها همچنان در انبار‌های گمرک مانده‌اند.
• آمار جدید خودروهای دپو شده در گمرک
در آبان 1400 گمرک با انتشار گزارش جدید برای وزارت اقتصاد، اعلام کرد هنوز بیش از دوهزار خودرو در گمرکات کشور دپو شده‌اند.
این تعداد از سال 1397 تا کنون هرکدام بنا بر دلایلی ترخیص نشده‌اند و هنوز وضعیتی نامعلوم دارند.
وجود پرونده قضایی، عدم رعایت قوانین اولیه مانند حجم موتور و عدم ثبت سفارش از اصلی‌ترین دلایل جلوگیری از ترخیص خودرو ها است.
جزئیات بیشتر این آمار را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
1. امکان ترخیص 1089 خودرو، به دلیل داشتن پرونده قضایی، وجود ندارد.
البته در برخی از این پرونده‌ها، با ترخیص خودروها موافقت شده است.
2. تعداد 927 خودرو با آن‌که زیر 2500 سی‌سی هستند اما بدلیل نداشتن ثبت سفارش، امکان ترخیص ندارند.
3. حجم موتور 100 خودرو نیز بالای 2500 سی‌سی است و با توجه به ممنوعیت واردات خودرو
بالای 2500 سی‌سی امکان ترخیص آن‌ها وجود نخواهند داشت.
4. 82 خودرو در گمرک خرمشهر دپو شده‌اند. 73 خودرو به علت سفارش‌گذاری از آمریکا و 9 خودرو نیز
به علت حجم موتور بالای 2500 سی‌سی، امکان ترخیص ندارند.
5. تعداد 51 خودرو نیز با اینکه کمتر از 2500 سی‌سی هستند و اظهار گمرکی شده‌اند اما بدلیل عدم صدور پروانه، امکان ترخیص ندارند.
• طرح واردات خودرو در مجلس به کجا رسید
سال 1400 از اخبار واردات خودرو اشباع شده است. پس از گذشت بیش از سه سال از ممنوعیت واردات خودرو،
افزایش قیمت‌های داخلی از یک سو و نارضایتی عمومی از خودروهای ساخته شده
در داخل از سوی دیگر سبب شدند تا زمزمه واردات خودرو در سال 1400 جدی‌تر از گذشته به گوش برسد.
در اسفندماه سال 1399 مجلس طرحی برای واردات خودروی برقی و هیبریدی داشت که با مخالفت شورای نگهبان به سرانجام نرسید.
از سوی دیگر مجلس شورای اسلامی تعرفه واردات خودرو 1400 را در بودجه در نظر گرفت
که شورای نگهبان به دلیل بروز ابهام در خصوص آزادسازی واردات خودرو با آن مخالفت کرد.
• طرح واردات خودرو تصویب شد
پس از کش و قوس‌های فراوان در شهریور ماه سال 1400 مجلس شورای اسلامی با رفع ابهامات و اصلاح طرح ساماندهی بازار خودرو آن را تصویب کرد.
از این رو بسیاری از خبرگذاری‌ها اعلام کردند که مجوز واردات و صادرات خودرو صادر شد.
نمایندگان در این طرح با اعلام شرایطی، واردات خودرو را مجاز دانسته‌اند برخی از مهم‌ترین شرایط را بررسی می‌نماییم:
1. هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند در ازای صادرات خودرو یا صادرات قطعات خودرو یا صادرات سایر کالاها
و خدمات مرتبط با صنایع نیرو محرکه، معادل ارزش صادراتی خود، برای واردات خودرو اقدام کند.
2. هر واردکننده‌ای که بتواند بدون انتقال ارز، نسبت به واردات خودرو اقدام نماید، امکان آن را خواهد داشت.
3. واردات خودرو برقی، هیبریدی و همچنین بنزینی و گازسوز، امکان‌پذیر است.
مشروط بر آن‌که حداقل یکی از موارد برچسب انرژی B یا بالاتر، شاخص ایمنی 3 ستاره یا بالاتر و گواهی استاندارد معتبر را داشته باشد.
4. واردات خودرو نباید هیچ تعهد ارزی برای دولت ایجاد کند. در غیراینصورت، واردات خودرو ممنوع است.
5. واردات خودرو دست دوم نیز در طرح ساماندهی، مجاز شمرده شده است. البته به شرطی که بیش از سه سال از تاریخ تولید نگذشته باشد.
البته در این طرح ابهاماتی نیز وجود داشت از این رو مجدد به مجلس برگشت تا پس از بررسی و اصلاح، مجدد تصویب شود.
در شرایطی که نمایندگان مجلس و وزیر صمت وقت معتقد بودند، امکان واردات خودرو در سال 1401 وجود خواهد داشت،
مجدد این طرح تصویب و به شورای نگهبان رفت.
این‌بار طرح ساماندهی خودرو در شورای نگهبان نیز مورد تائید قرار گرفت تا امیدها برای آزادسازی واردات خودرو بیشتر از قبل شود.
اما این بار مخالف واردات خودرو، مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت، این طرح را همچنان مخالف سیاست‌های کلی نظام دانسته بنابراین طرح قابل اجرا نخواهد بود.
از این رو واردات خودرو 1401 نیز هنوز در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است.
شرایط جدید گمرک برای واردات خودرو
در آذر 1400 با توجه به تصویب طرح ساماندهی بازار خودرو، گمرک نیز پیش‌نویس شرایط جدید واردات خودرو
را به هیئت دولت ارائه کرد تا در صورت تصویب، علاوه بر واردات خودروهای جدید به تعیین تکلیف خودروهای دپو شده در گمرک نیز منجر شود.
مهم‌ترین نکته در این پیش‌نویس، فعال‌سازی مجدد امکان ثبت سفارش برای خودرو است.
برخی شروط این پیش‌نویش را در ادامه خواهیم دید:
• ثبت سفارش برای واردات خودروهایی که تا تاریخ 16 دی 1397 قبض انبار گرفته‌اند،
به شرطی که منشا ارز شخصی متقاضی، توسط بانک مرکزی تایید شود، بلامانع است.
• ثبت سفارش برای خودروهایی که تا تاریخ 27 دی 1397 قبض انبار گرفته‌اند اما ارز بانکی داشته‌اند،
به شرط پرداخت مابه‌التفاوت ارز دریافتی با ارز نیمایی، بلامانع است.
همچنین اختصاص هرگونه ارز جدید برای این گروه از خودروها، ممنوع خواهد بود.
• ثبت سفارش برای خودروهایی که ارزش آن‌ها بیش از 40 هزار دلار است،
به شرط پرداخت تعرفه 40% مازاد بر تعرفه گمرکی، بلامانع خواهد بود.
• خودروهای بالای 2500 سی‌سی امکان ترخیص ندارند مگر آن‌که سهمیه واردات خودرو جانبازان بوده
و تا شهریورماه 1393 وارد گمرک شده و دارای ثبت سفارش باشند.
• خودروهای بالای 2500 سی‌سی که تا 31 مرداد 1397 به مناطق آزاد وارد شده و قبض انبار گرفته‌اند،
امکان ترخیص و تردد در این مناطق را دارند.
• خودروهایی که دارای پرونده قضایی هستند، به شرطی که رای قطعی آن‌ها از طرف مرجع رسیدگی کننده، صادر شده باشد
و مشمول «منع پیگیرد» یا «برائت از پیگرد» باشند، امکان ترخیص را دارند و هیچ‌گونه محدودیت زمانی برای ترخیص را نخواهند داشت.
واردات خودرو با پلاک گذر موقت
افراد غیرمقیم به شرط اقامت بیش از سه ماه در خارج از ایران می‌توانند با خودروی خود به ایران سفر کرده
و با دریافت پلاک گذر موقت در سراسر کشور از خودرو استفاده نمایند.
البته باید در نظر داشت دریافت پلاک گذر موقت شرایط و سختی‌هایی را نیز دارد.
خرید و فروش خودرو با پلاک گذر موقت غیر قانونی بوده و فقط مالک اجازه استفاده از آن را خواهد داشت.
مجوز تردد این خودروها ۳ تا ۶ ماهه صادر شده و قابل تمدید نخواهد بود.
پس از پایان زمان مجوز، در صورت عدم خروج خودرو از کشور ابلاغیه‌ای ده روزه برای مالک صادر و پس از آن پرونده قضایی تشکیل خواهد شد.
واردات خودرو جانبازان
در سال‌های گذشته چه قبل از ممنوعیت واردات خودرو و چه بعد از آن همواره اخبار متعددی در خصوص واردات خودرو جانبازان وجود داشته است.
مطابق این اخبار معافیت‌های واردات خودرو برای جانبازان در نظر گرفته شده است.
البته باید در نظر داشت اگرچه برخی از این اخبار انجام شده اما بیشتر آن‌ها صرفا یک خبر بوده است.
در حال حاضر نیز موضوع واردات خودرو جانبازان در سال 1400 همچنان داغ است و اخبار مختلفی از آن به گوش می‌رسد.
به طور مثال در طرح آزادسازی واردات خودرو که توسط مجلس تصویب شده است
شرایطی برای واردات برخی خودروها برای جانبازان در نظر گرفته شده است.
شرکت بازرگانی و حمل و نقل بین المللی کالای های اسکای لاین از صفر تا صد واردات، صادرات و حمل کالای شما را
از قبیل واردات لوازم جانبی گوشی، واردات لوازم آرایشی و بهداشتی، واردات بیل مکانیکی، واردات لوازم جانبی ماشین،
واردات مواد اولیه صنعتی و شیمیایی، واردات بدلیجات از ترکیه، صادرات پسته، صادرات زعفران، صادرات آبزیان، صادرات فرش،
صادرات موادغذایی، صادرات مصالح ساختمانی، حمل کالا از دبی، هزینه حمل کالا از چین و سایرموارد انجام خواهد داد.
سوالات متداول
• واردات خودرو چه زمانی آغاز می‌شود؟
همان‌طور که توضیح داده شد به دلیل ایردات مجمع تشخیص، بر طرح آزادسازی واردات خودرو نمی‌توان به‌طور دقیق گفت
واردات خودرو چه زمانی شروع می‌شود اما فعالان، متولیان وزارت صمت و نمایندگان مجلس پیگیر این موضوع هستند.
• واردات خودرو شامل چه خودروهایی می‌شود؟
در خصوص واردات خودرو در آیین‌نامه ضوابط فنی واردات خودرو مصوب سال 1382، شرایط لازم برای واردات خودرو مشخص شده است.
البته در طرح جدید مجلس برای واردات خودرو برخی از این شرایط تغییر کرده است.
• واردات خودرو چه تاثیری بر قیمت خودرو دارد؟
آزاد شدن واردات خودرو به دلیل ایجاد تنوع در بازار و جلوگیری از انحصار می‌تواند در تعدیل قیمت‌ها موثر باشد.
از این رو می‌توان گفت در شرایط فعلی واردات خودرو و ارزان شدن خودرو رابطه مستقیم خواهند داشت.
• چه ارتباطی میان مجلس و واردات خودرو جهت واردات خودرو لوکس وجود دارد؟
هرچند نمایندگان مجلس پیگیر آزادسازی واردات خوردو هستند اما به‌نظر نمی‌رسد
واردات خودرو لوکس با توجه به قیمت و جزئیات طرح‌های تصویب شده آزاد گردد.
• آیا واردات خودرو به صورت شخصی امکان‌پذیر است؟
مطابق آیین‌نامه ضوابط فنی واردات خودرو هر شخص حقیقی ایرانی سالی یک‌بار بدون نیاز به کارت بازرگانی می‌تواند
اقدام به واردات خودرو به صورت شخصی و برای مصرف خود اقدام نماید.
البته باید در نظر داشت در حال حاضر واردات خودرو به هر نحوی ممنوع است.